۱۰ هزار مشاوراملاک فعال در تهران و ۱۱۵ هزار مشاور املاک فعال در سراسر کشور در کنار یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفری که در صنعت ساختمان کشور فعالیت می کنند، طی هفته های گذشته تلاشی گسترده را برای تشویق مردم به خرید خانه آغاز کرده بودند ولی با این حال به تازگی رئیس اتحادیه مشاوران املاک اعلام کرده بازار حداقل تا پایان سال و حتی بهار سال آینده در رکود باقی خواهد ماند. او درحالی چنین اظهانظری را بیان داشته که پیش از این مشاوران املاک سعی می کردند به انتشار اطلاعات سامانه ثبت معاملات املاک مردم را تشویق به خرید خانه کنند.

قیمت مسکن باز هم کاهش می یابد؟

در حال حاضر گزارش های که از وضعیت بازار مسکن ارائه می شود، نشان می دهد میزان معاملات در مهر ماه و آبان ماه با افت قابل توجهی همراه شده است. ده مشاور املاک نیز در پاسخ به خبرآنلاین اعلام کرده اند که آگهی های آنها در روزنامه همشهری به طور متوسط بین ۱۰ تا ۱۵ زنگ تلفن روزانه را به همراه دارد. درحالی که در دوران رونق بازار به طور متوسط برای آگهی های مطلوب بیش از ۱۵۰ تماس تلفنی برقرار می شد.

برهمین مبنا پیش بینی کارشناسان بازار مانند بیت الله ستاریان نشان می دهد که حتی با وجود توافقات هسته ای نیز بازار به سمت رونق نمی رود. به گفته او در صورت رفع تحریم ها، دست دولت برای سرمایه گذاری در بخش مسکن باز می شود و از سوی دیگر درآمدهای سرانه مردم نیز افزایش می یابد. این اتفاقات در نهایت منجر به رشد معاملات مسکن می شود.

در همین حال سعید لیلاز نیز اعتقاد دارد، وضعیت بازار مسکن به شدت وابسته به قدرت خرید مردم شده است. گفته های مسوولان دولتی نیز تایید می کند که طی ماه های آینده احتمال قطعی افزایش میزان وام مسکن وجود ندارد.

از سوی دیگر بررسی روند قیمت گذاری اوراق حق تقدم خرید وام مسکن هم تایید می کند که میزان تقاضای موثر در بازار به شدت کاهش یافته است. در همین حال برآوردهای رسمی نیز تایید می کند قیمت مسکن در مهر ماه در قیاس شهریور ماه ۲ درصد کاهش یافته است.

برخی فعالان بازار روایت می کنند طی دهه اول و دوم ماه محرم عملا بازار مسکن با رکود قطعی مواجه بوده است. برهمین اساس تحلیل های فعالان بازار نشان می دهد که طی روزهای باقی مانده از آبان ماه قیمت مسکن می تواند به میزان ۵ درصد دیگر نیز کاهش یابد. حسام عقبایی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران می گوید: «قرار گرفتن در انتهای دوره رکود و افزایش نسبی معاملات از یک‌سو و همچنین کاهش قیمت مسکن از سوی دیگر، بهترین شرایط معامله برای متقاضیان مصرفی را به وجود آورده است. از این بابت که فایل فروش در بازار رو به افزایش و قیمت‌ها مناسب شده است.»

همین طور براساس صحبت های بهروز ملکی، تحلیلگر بازار مسکن، بنا بر آمار علی رغم افزایش خرید و فروش در بازار نسبت به مدت مشابه سال گذشته، شاهد تحرک قیمتی در بازار نبودیم. او همین طور گفت: «فکر نمی کنم که در آینده با کمبود مسکن در حد یک معضل مواجه شویم. هرچند این را تایید می کنم که بازار طی دو دهه گذشته با دوره های رونق و رکودی مواجه بوده است اما کاهش صدور پروانه های ساختمانی غیر طبیعی نیست. زیرا با افزایش شدید صدور پروانه در سال های ۹۱ و ۹۲ انتظار آن می رفت که در سال ۹۳ این تعداد با کاهش همراه باشد. پس به نظر من این روند غیر طبیعی نبوده و نباید نگران حجم عرضه و تقاضا در آینده باشیم.»

البته از طرف دیگر گفته می شود که با توجه به تغییرات به وجود آمده در حجم معاملات و همچنین تغییر شرایط اقتصادی نسبت به گذشته، بازار مسکن در مسیر تثبیت قیمت قرار گرفته است. اما با این حال، ۱۳ هزار و ۴۰۳ قرارداد خرید و فروش در مهرماه ۹۳ در تهران به ثبت رسیده است که این تعداد در مدت مشابه سال گذشته ۹ هزار و ۲۴۸ قرارداد بوده است. اما این حجم معامله هم گویا کارساز نیست و  بازار به حدی در رکود بوده که بخشی از مشاوران املاک که مستاجر هم بوده اند و درآمدی برای پرداخت اجاره بها نداشتند، به دلیل رکود در بازار مسکن از ادامه فعالیت در این صنف انصراف داده اند.

همچنین آمار منتشر شده وزارت مسکن نشان می دهد که میزان صدور پروانه ساختمانی در سال جاری نسبت به مدت مشابه با کاهشی فروان مواجه شده است. آمار میزان ساخت و ساز در ۵ ماهه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته هم ۵۱ درصد کاهش یافته است. همین کاهش ساخت و ساز به عقیده عده ای، عامل رشد قیمت ها در سال آینده خواهد بود.

برهمین اساس در حال حاضر وضعیت بازار در رکود قطعی قرار دارد. توصیه های فعالان بازار نشان می دهد که مردم برای خرید خانه می توانند بدون عجله اقدام کنند. البته اظهارنظر افرادی مانند بیت الله ستاریان مشخص می کند، اساسا نقدینگی در اختیار خانوارهای ایرانی برای خرید خانه وجود ندارد.